بررسی رقابت بین دو رقم گندم با خردل وحشی و چاودار

به منظور بررسی رقابت دو رقم گندم با دو گونه علف هرز چاودار و خردل وحشی، دو آزمایش فاکتوریل مجزا، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در هر دو آزمایش، ارقام گندم الوند و سایسون با تراکم ثابت450 بوته در متر مربع کشت شدند. در آزمایش اول، علف هرز چاودار وحشی با تراکم های 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع کاشته شد و در آزمایش دوم، تراکم علف هرز خردل وحشی 0، 8، 16، 24 و 32 بوته در مترمربع بود. نتایج نشان داد که شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی، سرعت رشد محصول، دوام شاخص سطح برگ، دوام ماده خشک، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تعداد سنبله و پنجه بارور در واحد سطح، وزن هزار دانه و شاخص برداشت هر دو رقم گندم در تداخل با هر دو گونه علف هرز کاهش یافت و افت ناشی از رقابت در رقم الوند در کلیه صفات ذکر شده کمتر از سایسون بود. رقم الوند به دلیل حفظ ارتفاع خود در شرایط رقابت با هر دو گونه علف هرز خردل وحشی و چاودار و توزیع بهتر شاخص سطح برگ و ماده خشک خود به خصوص در مراحل حساس رشد زایشی، نسبت به رقم سایسون رقابتی تر بود و در رقابت با این رقم، تولید بذر هر دو گونه علف هرز نسبت به رقم سایسون کمتر بود. علف هرز خردل وحشی به علت تولید بیوماس بیشتر به ازاء تک بوته و توزیع بهتر شاخص سطح برگ خود در عمق کانوپی، در تراکم های مورد بررسی نسبت به چاودار از قدرت رقابتی بالاتری برخوردار بود. آستانه خسارت اقتصادی چاودار و خردل وحشی برای رقم الوند به ترتیب 2/1 و 2/0 و برای رقم سایسون به ترتیب 7/0 و 1/0 بوته در مترمربع بود. تخمین تعداد دانه تولیدی دو گونه علف هرز براساس عملکرد بیولوژیک آن ها معیار مناسب تری نسبت به تراکم آن دو بود. تولید بذر و افزایش جمعیت علف هرز خردل وحشی نسبت به چاودار در رقابت با هر دو رقم گندم بیشتر بود. بررسی مدل های تراکم-کاهش عملکرد، سطح برگ نسبی یک و دو پارامتری و وزن خشک نسبی یک و دو پارامتری نشان داد که مدل های دو پارامتره سطح برگ و وزن خشک نسبی به دلیل دارا بودن کمترین مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب تبیین بالا، بهترین توابع برای پیش بینی کاهش عملکرد گندم بودند.